Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Làm Báo Cáo Tài Chính Năm 2025

Làm báo cáo tài chính nghe có vẻ phức tạp, nhiều số liệu, và đầy áp lực. Tuy nhiên, nếu bạn hiểu bản chất, quy trình, và mục tiêu của nó, thì công việc này không chỉ trở nên đơn giản hơn mà còn giúp bạn nắm vững tình hình tài chính của doanh nghiệp một cách rõ ràng và hiệu quả. Trong bài viết này, Trung cấp Kinh tế – Kĩ thuật Bình Dương sẽ cùng bạn bóc tách từng phần của báo cáo tài chính, đi từ căn bản đến thực hành, giúp bạn tự tin làm báo cáo chuẩn và đúng luật – kể cả khi bạn là người mới bắt đầu.

Báo cáo tài chính là gì và vì sao quan trọng?

Báo cáo tài chính là bộ tài liệu quan trọng bậc nhất trong hoạt động vận hành của bất kỳ doanh nghiệp nào, dù lớn hay nhỏ. Nó không chỉ đơn thuần là “giấy tờ sổ sách”, mà là tấm gương phản chiếu toàn diện về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm hoặc trong một kỳ kế toán cụ thể.

Về bản chất, báo cáo tài chính phản ánh đầy đủ các yếu tố như tài sản, nguồn vốn, doanh thu và chi phí. Đây là bốn trụ cột chính quyết định tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp. Tài sản bao gồm mọi thứ doanh nghiệp sở hữu, từ tiền mặt, hàng tồn kho cho tới bất động sản. Trong khi đó, nguồn vốn phản ánh cách doanh nghiệp huy động tiền để duy trì hoạt động – đó có thể là vốn chủ sở hữu, hoặc các khoản vay từ tổ chức tín dụng.

Chưa hết, doanh thu và chi phí chính là hai yếu tố cho thấy doanh nghiệp đang làm ăn có hiệu quả hay không. Nếu doanh thu tăng đều nhưng chi phí đội lên quá cao, kết quả kinh doanh vẫn có thể âm. Vì vậy, chỉ cần nhìn qua báo cáo tài chính, người đọc đã có thể nắm rõ: doanh nghiệp đang lãi hay lỗ? Tiền đang đi đâu và có rơi rớt không?

Với nhà đầu tư, báo cáo tài chính là căn cứ sống còn để đưa ra quyết định có nên rót vốn hay không. Họ sẽ không dựa vào cảm tính hay lời nói của lãnh đạo doanh nghiệp, mà phải căn cứ vào những con số có thật. Ngược lại, với chủ doanh nghiệp, đây là công cụ để họ biết mình đang “kiếm được bao nhiêu”, “chi bao nhiêu”, và “có đang làm đúng hướng không”.

XEM THÊM: Kế toán tài chính là gì? Tất tần tật những điều bạn cần biết trước khi theo học

Về phía kế toán, báo cáo tài chính là nơi tập hợp tất cả các số liệu tài chính trong kỳ. Họ dùng đó để phân tích, kiểm soát dòng tiền, và báo cáo cho cơ quan thuế. Không những vậy, báo cáo tài chính còn là tài liệu bắt buộc khi doanh nghiệp cần vay vốn ngân hàng, kêu gọi đầu tư, hoặc khi cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra hoạt động kinh doanh.

Nói cách khác, báo cáo tài chính chính là tiếng nói trung thực nhất của doanh nghiệp. Nếu không có nó, mọi thứ sẽ chỉ dừng lại ở cảm giác, mà không có căn cứ để ra quyết định.

Các loại báo cáo tài chính cơ bản

Khi nhắc đến báo cáo tài chính (BCTC), nhiều bạn học sinh hay người mới tìm hiểu về ngành kế toán – tài chính thường cảm thấy “ngợp” bởi số liệu dày đặc và những thuật ngữ chuyên ngành. Tuy nhiên, hiểu được các loại báo cáo tài chính cơ bản là một bước cực kỳ quan trọng nếu bạn muốn làm việc trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán hoặc đơn giản là muốn biết doanh nghiệp vận hành ra sao.

Một bộ báo cáo tài chính hoàn chỉnh thường bao gồm 4 thành phần chính, mỗi loại lại có vai trò khác nhau nhưng đều có mối liên kết chặt chẽ để phản ánh toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp.

• Bảng cân đối kế toán: Phản ánh tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu tại một thời điểm nhất định.

• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Thể hiện doanh thu, chi phí và lợi nhuận hoặc lỗ trong kỳ.

• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Ghi nhận các luồng tiền vào và ra từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.

• Bản thuyết minh báo cáo tài chính: Cung cấp thông tin chi tiết, giải thích các chỉ tiêu trên báo cáo chính

Quy Trình 7 Bước Lập Báo Cáo Tài Chính

Bước1: Tập hợp và sắp xếp chứng từ kế toán

Trước tiên, bạn cần thu thập đầy đủ các chứng từ kế toán liên quan đến hoạt động tài chính trong kỳ, bao gồm: hóa đơn điện tử, phiếu thu – phiếu chi, bảng lương, phiếu nhập – xuất kho, sổ phụ ngân hàng… Sau khi có đủ, hãy sắp xếp chứng từ theo trình tự thời gian để tiện kiểm tra, đối chiếu. Đây là nền tảng giúp bạn không bị rối khi bắt đầu xử lý dữ liệu kế toán.

Bước 2: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Tiếp theo, bạn cần ghi nhận chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào sổ sách kế toán. Chẳng hạn như nghiệp vụ mua hàng, bán hàng, thanh toán lương, vay vốn… Mỗi nghiệp vụ phải phản ánh đúng bản chất giao dịch, tuân thủ nguyên tắc kế toán hiện hành và có chứng từ hợp lệ kèm theo.

Bước 3: Tính chi phí khấu hao và phân bổ chi phí trả trước

Ở bước này, bạn cần xác định giá trị khấu hao tài sản cố định (như máy móc, thiết bị, nhà xưởng…) và phân bổ các khoản chi phí trả trước (thuê văn phòng, bảo hiểm, dịch vụ…) theo đúng thời gian sử dụng thực tế. Điều này đảm bảo chi phí trong kỳ được ghi nhận hợp lý, không làm sai lệch lợi nhuận.

Bước 4: Hạch toán các khoản ước tính và điều chỉnh

Đây là bước quan trọng để đảm bảo tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính. Bạn cần thực hiện các bút toán điều chỉnh như:

• Dự phòng giảm giá hàng tồn kho

• Dự phòng nợ phải thu khó đòi

• Chi phí phải trả cuối kỳ

Việc này giúp số liệu phản ánh đúng thực tế tài chính, không quá lạc quan cũng không bi quan thái quá.

Bước 5: Kiểm tra và đối chiếu số liệu sổ sách

Trước khi lập báo cáo, đừng quên kiểm tra chéo số liệu giữa các sổ sách kế toán như sổ cái, sổ chi tiết, nhật ký chung,… Nhờ vậy, bạn có thể phát hiện kịp thời các sai sót, lệch số và đảm bảo số liệu đồng nhất – chính xác – hợp lý.

Bước 6: Lập báo cáo tài chính

Khi mọi thứ đã chuẩn, bạn bắt tay vào lập báo cáo tài chính. Một bộ báo cáo tài chính đầy đủ thường bao gồm:

• Bảng cân đối kế toán

• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

• Bản thuyết minh báo cáo tài chính

Tất cả đều phải đúng theo mẫu quy định của Bộ Tài chính và phản ánh trung thực tình hình tài chính doanh nghiệp.

Bước 7: Nộp báo cáo tài chính đúng hạn

Cuối cùng, đừng quên nộp báo cáo tài chính cho cơ quan thuế và các cơ quan chức năng đúng thời hạn. Hiện nay, hình thức phổ biến nhất là nộp điện tử qua hệ thống eTax, vừa nhanh gọn vừa tiết kiệm thời gian. Việc nộp đúng hạn không chỉ là nghĩa vụ mà còn giúp doanh nghiệp duy trì uy tín và tránh rắc rối pháp lý.

Lưu ý khi lập báo cáo tài chính

Lập báo cáo tài chính không chỉ là công việc mang tính kỹ thuật mà còn là một phần quan trọng để thể hiện sự minh bạch và uy tín của một doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư, cơ quan quản lý và đối tác. Vậy nên, khi thực hiện công việc này, có vài lưu ý quan trọng bạn không nên bỏ qua.

Trước hết, doanh nghiệp cần tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành. Điều này đồng nghĩa với việc tất cả các báo cáo phải được xây dựng dựa trên các quy định pháp luật của Nhà nước về chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS). Việc làm đúng chuẩn không chỉ giúp hạn chế sai sót mà còn đảm bảo tính thống nhất khi kiểm tra, đối chiếu thông tin tài chính giữa các bên liên quan.

Thêm vào đó, một yếu tố sống còn khi lập báo cáo tài chính là đảm bảo tính chính xác và trung thực của số liệu. Đây không phải là nơi để “tô hồng” kết quả kinh doanh hay giấu nhẹm rủi ro. Tất cả các khoản mục, từ doanh thu, chi phí, tài sản, nợ phải trả, đến lợi nhuận sau thuế, đều cần phản ánh đúng bản chất và thực tế hoạt động kinh doanh trong kỳ. Nếu số liệu bị sai lệch – dù cố ý hay vô tình – đều có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về pháp lý hoặc mất lòng tin từ phía cổ đông và đối tác.

Cuối cùng, yếu tố thời gian cũng đóng vai trò không thể xem nhẹ. Báo cáo tài chính cần được lập kịp thời và đầy đủ theo đúng thời hạn quy định. Điều này giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý, đồng thời chủ động trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động, điều chỉnh chiến lược kinh doanh khi cần thiết.

XEM THÊM: Những Lợi Ích Khi Học Ngành Kế Toán mới nhất 2025

Kết luận 

Việc lập báo cáo tài chính đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định kế toán để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Mỗi bước trong quy trình này đều có tầm quan trọng riêng, từ việc thu thập thông tin tài chính đến việc phân tích các số liệu để đưa ra các quyết định đúng đắn. Hy vọng rằng những hướng dẫn chi tiết trên sẽ giúp bạn thực hiện công việc này một cách hiệu quả và chính xác hơn. Nếu bạn cần thêm sự hỗ trợ hoặc muốn nhận tư vấn chuyên sâu về kế toán và báo cáo tài chính, đừng ngần ngại liên hệ với Trung cấp Kinh tế – Kỹ thuật Bình Dương. Chúng tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn với những thông tin và giải pháp phù hợp nhất.

XEM THÊM: Kế toán thuế là gì? Toàn tập từ A-Z cho người mới bắt đầu