TRANG CHỦDự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) hiện đang nhận được nhiều góp ý từ các chuyên gia và lãnh đạo các cơ sở đào tạo nghề, đặc biệt xoay quanh việc bổ sung chương trình trung học nghề vào Luật. Theo các ý kiến, nếu được chính thức hóa, chương trình này sẽ mang lại lợi ích to lớn cho cả giáo viên, nhà trường và học sinh.
Nhiều chuyên gia và hiệu trưởng trường cao đẳng cho rằng, việc đưa chương trình trung học nghề vào Luật sẽ mở ra lối đi rõ ràng, thiết thực cho học sinh ngay sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở. Thạc sĩ Nguyễn Phan Anh Quốc – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận – cho biết trong hai năm gần đây, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp lớp 9 theo học tại trường lên đến trên 50% tổng chỉ tiêu. Trong đó, khoảng hai phần ba em tham gia chương trình trung cấp, còn lại chọn mô hình “9+” (học văn hoá THPT kết hợp nghề).
Theo Thạc sĩ Quốc, khi chương trình trung học nghề được ban hành, các trường cao đẳng sẽ thuận lợi hơn rất nhiều trong công tác tuyển sinh. Học sinh vừa được học chương trình văn hóa tương đương THPT, vừa học nghề; đồng thời sau khi hoàn thành có thể liên thông lên trình độ cao hơn. Điều này không chỉ đáp ứng mong muốn của phụ huynh – vẫn ưu tiên bằng tốt nghiệp THPT – mà còn giúp các em có một lựa chọn “danh chính ngôn thuận” thay vì phải đợi trượt lớp 10 mới theo học nghề như hiện nay.
Tiến sĩ Trần Xuân Ngọc – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử – Điện lạnh Hà Nội – cũng ủng hộ mô hình đào tạo tích hợp giữa văn hóa và nghề nghiệp. Ông nhấn mạnh, dù hiện đang áp dụng chương trình “9+” tách biệt, nhưng một chương trình thống nhất, gắn kết hai nội dung sẽ hiệu quả hơn cho người học và các cơ sở đào tạo.
Từ góc độ quản lý, Nhà giáo Ưu tú, Tiến sĩ Phạm Xuân Khánh – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội – khẳng định, cho phép các trường cao đẳng tự tổ chức đào tạo văn hóa THPT sẽ giúp nâng cao tính chủ động, giảm sự phụ thuộc vào các trung tâm giáo dục thường xuyên, đồng thời đảm bảo chất lượng dạy và học. Việc “giảm tải” thời lượng học lý thuyết văn hóa cũng sẽ tạo điều kiện để học sinh tập trung hơn vào kỹ năng nghề.
Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận khẳng định đã sẵn sàng về đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất để triển khai chương trình trung học nghề ngay khi Luật được thông qua. Theo Dự thảo, chương trình này sẽ tích hợp kiến thức cốt lõi của chương trình THPT và chuyên môn nghề, giúp học sinh vừa nắm vững kiến thức văn hóa, vừa thành thạo kỹ năng nghề.
Tuy nhiên, Thạc sĩ Quốc cũng lưu ý cần xác định rõ khối lượng kiến thức văn hóa và nghề nghiệp sao cho phù hợp. Nếu khối lượng nghề cao tương đương chương trình trung cấp hiện nay, học sinh có thể gặp khó khăn khi phải học song song hai chương trình. Ngược lại, nếu phân bổ hợp lý, chương trình trung học nghề sẽ vừa đảm bảo chất lượng văn hóa, vừa nâng cao kỹ năng thực hành.
Để chương trình này thành công, cần học hỏi kinh nghiệm từ Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, trong đó nội dung được liên kết chặt chẽ và cân bằng. Các cơ sở đào tạo cũng phải tăng cường kỷ cương, quản lý chặt chẽ, đảm bảo đầu ra như cam kết với học sinh và phụ huynh.
Bên cạnh đó, việc sáp nhập các trung tâm giáo dục thường xuyên vào hệ thống các trường cao đẳng – vốn đã có Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên trực thuộc Bộ GD&ĐT – sẽ tạo ra sự thống nhất về quản lý và triển khai chương trình trung học nghề. Điều này cũng giúp giảm trùng lặp, lãng phí nguồn lực.
Cuối cùng, nếu được xây dựng với tỷ lệ phân bổ nội dung văn hóa – nghề nghiệp hợp lý (ví dụ 50/50) và linh hoạt theo từng ngành học, chương trình trung học nghề sẽ trở thành bước đột phá trong giáo dục nghề nghiệp. Học sinh không chỉ sẵn sàng đi làm ngay sau khi tốt nghiệp mà còn có cơ hội tiếp tục học lên cao, góp phần hoàn thiện hệ thống giáo dục và đáp ứng nhu cầu lao động của xã hội.